เนื้อหาโดย : โดดเด่นดอทคอม

มะแว้งต้น หรือ มะแคว้ง, มะแคว้งขม, มะแคว้งคม, มะแคว้งดำ (ภาคเหนือ) แว้งคม (สงขลา, สุราษฎร์ธานี) สะกั้งแค (กะเหรี่ยง-แม่ฮ่องสอน) หมากแฮ้งคง (เงี้ยว-แม่ฮ่องสอน) เป็นพืชไม้พุ่ม สูง 1-1.5 เมตร ลำต้นมีขนนุ่ม ใบเดี่ยวเรียงสลับรูปไข่หรือรูปขอบขนาน กว้าง 4-10 ซม. ยาว 6-12 ซม. ขอบใบเว้า ผิวใบมีขนนุ่มทั้งสองด้าน หลังใบสีเขียว ท้องใบสีเทา ดอกช่อ ออกตามกิ่งหรือที่ซอกใบ ดอกย่อยมีกลีบรอง กลีบดอกโคนกลีบติดกัน ปลายแยกออกเป็น 5 แฉก กลีบดอกสีม่วง ผลเป็นผลสด รูปกลม ผลดิบสีเขียวอ่อน ไม่มีลาย เมื่อสุกจะมีสีส้ม

Flower of Thai Herb (Solanum Trilobatum Linn.)

มะแว้ง ในต้นตำราไทยใช้ผลสดแก้ไอขับเสมหะ รักษาเบาหวาน ขับปัสสาวะ มีการทดลองในสัตว์ พบว่าน้ำสกัดผลมีฤทธิ์ลดน้ำตาลในเลือด แต่มีฤทธิ์น้อยและระยะเวลาการออกฤทธิ์สั้น มะแว้งต้นเป็นส่วนผสมหลัก ในยาประสะมะแว้ง ซึ่งองค์การเภสัชกรรมผลิตขึ้นตามยาสามัญประจำบ้านแผนโบราณ ใช้เป็นน้ำกระสายยา กวาดแก้ไอ ขับเสมหะ รับประทาน เคี้ยว แล้วกลืนทั้งน้ำและเนื้อ รับประทานบ่อยๆ แก้ไอและโรคหอบหืด

ผล นิยมรับประทานเป็นอาหารกับน้ำพริก แต่นิยมน้อยกว่ามะแว้งเครือ ลูกมะแว้งต้นมีวิตามินเอ ค่อนข้างสูง ชาวกะเหรี่ยงมักนำผลมาใส่ในแกงหรือน้ำพริก

สรรพคุณทั้งต้น

  • ราก – แก้เสมหะ น้ำลายเหนียว แก้ไอ แก้ไข้สันนิบาต แก้โลหิตออกทางทวารหนัก ทวารเบา
  • ทั้งต้น – แก้โลหิตออกทางทวารหนัก ทวารเบา
  • ใบ – บำรุงธาตุ แก้วัณโรค แก้ไอ
  • ผล – บำรุงน้ำดี รักษาโรคเบาหวาน แก้ไอ แก้เสมหะ แก้น้ำลายเหนียว แก้คอแห้ง ขับปัสสาวะ รักษาโรคทางไต และกระเพาะปัสสาวะ แก้โลหิตออกทางทวารหนัก ทวารเบา

Solanum trilobatum

ประโชนย์ของมะแว้ง

  1. ช่วยขับเสมหะ – ใช้ผลประมาณ 5-10 ผล นำมาตำให้แหลก คั้นเอาแต่น้ำ ผสมกับเกลือเล็กน้อย นำมารับประทาน ส่วนรากมีสรรพคุณช่วยกัดเสมหะ ขับเสมหะ
  2. มีรสขมปนเปรี้ยว สรรพคุณช่วยแก้น้ำลายเหนียว
  3. รากและผลมีรสขมเปรี้ยว เป็นยาเย็น มีพิษเล็กน้อย สรรพคุณช่วยทำให้เจริญอาหาร ส่วนใบก็มีสรรพคุณบำรุงธาตุเช่นกัน ช่วยรักษาต่อมทอนซิลอักเสบ ต่อมน้ำเหลืองอักเสบ
  4. รากและผลก็มีสรรพคุณเป็นยาขับลม เนื้อไม้มีสรรพคุณช่วยแก้อาการจุกเสียดแน่น แก้ท้องอืดท้องเฟ้อ ผล มีสรรพคุณช่วยละลายก้อนนิ่ว
  5. ช่วยแก้อาการปวดกระเพาะ
  6. ผลสุกและผลดิบมีรสขื่นเปรี้ยว มีสรรพคุณช่วยแก้โรคเบาหวาน ช่วยลดระดับน้ำตาลในเลือดได้บ้าง ด้วยการใช้ผลมะแว้งต้นโตเต็มที่ประมาณ 10-20 ผล นำมารับประทานเป็นอาหารกับน้ำพริก
  7. ช่วยแก้อาการปวดศีรษะ แก้ปวดฟัน ช่วยบำรุงน้ำดี
  8. ช่วยแก้ไข้สารพัดพิษ แก้ไข้เพื่อเสมหะในคอ ส่วนรากมีรสขมขื่นเปรี้ยว สรรพคุณเป็นยาแก้ไข้สันนิบาต
  9. เป็นยาแก้ไอ โดยใช้ได้ทั้งผลแห้งและผลสด ประมาณ 5-10 ผล นำมาตำให้แลก คั้นเอาแต่น้ำผสมกับเกลือเล็กน้อย นำมารับประทาน ส่วนใบและรากก็มีสรรพคุณเป็นยาแก้ไอเช่นกัน
  10. เนื้อไม้มีสรรพคุณเป็นยาขับพยาธิ
  11. ช่วยรักษาโรคทางไตและกระเพาะปัสสาวะ

พืชสมุนไพรพื้นบ้านของไทย เป็นยาชั้นยอด จะเห็นได้ว่า “มะแว้ง” นั้น มีสรรพคุณตั้งแต่รากไปจนถึงดอกและผล  ที่สำคัญ “มะแว้ง” ยังไม่มีผลอันตรายข้างเคียงต่อร่างกาย ทุกคนสามารถรับประทานได้ ยกเว้นแต่ว่า เราควรล้างให้สะอาดก่อนนำมารับประทาน เพราะไม่ใช่อันตรายจากมะแว้งนะคะ แต่เป็นอันตรายจากยาฆ่าหญ้า หรือมลพิษที่ติดมากับผิวของมะแว้งค่ะ

ข้อมูลจาก : ความรู้เรื่องอาหารและสุขภาพ, natres, wikipedia, rspg

เรื่องน่าสนใจ