ยาแคปซูล เป็นรูปแบบยาที่มีลักษณะของยาที่ลื่น ทําให้ง่ายต่อการกลืน โดยทั่วไปมี 2 ประเภทคือ แคปซูลชนิดเปลือกแข็ง (Hard Gelatin Capsules) และแคปซูลชนิดเปลือกนิ่ม (Soft Gelatin Capsules) โดยแคปซูลชนิดเปลือกนิ่ม มักใช้บรรจุยา หรือผลิตภัณฑ์เสริมอาหารที่เป็นของเหลว เช่น วิตามินเอ วิตามินอี น้ำมันปลา เป็นต้น ส่วนแคปซูลชนิดเปลือกแข็ง สามารถบรรจุตัวยาที่ไม่ใช่ของเหลว เช่น ผงยา ผงแกรนูล หรือยาเม็ดเล็ก ๆ (pellets) จึงมีการผลิตที่แพร่หลายมากกว่า
ผู้ป่วยบางท่าน ที่ไม่สามารถทานยาแคปซูลทั้งเม็ดได้ เช่น ต้องให้อาหารทางสายยาง เด็กที่ไม่สามารถทานยาเม็ดได้ อาจสามารถแกะเปลือกแคปซูลนํายามาละลายน้ำได้ แต่อย่างไรก็ตาม ไม่ใช่ว่าแคปซูลทุกชนิดจะสามารถแกะออกมาทานได้ ขึ้นอยู่กับประเภทของแคปซูล และชนิดของตัวยาที่บรรจุอยู่ในแคปซูลด้วย
แคปซูลชนิดที่ไม่มีฟังก์ชั่น (Non-functional capsules)
เพื่อกลบรสชาติหรือกลิ่น เช่น ยาที่มีรสขม หรือมีกลิ่นแรง
แคปซูลชนิดที่มีฟังก์ชั่น (Functional capsules)
เพื่อให้มีการปลดปล่อยตัวยาที่ละน้อยแบบต่อเนื่องยาวนาน เพื่อลดความถี่ และเพิ่มสะดวกในการทานยา มักมีคําต่อท้ายชื่อทางการค้าต่าง ๆ เช่น SR (sustained-release), XR (extended-release), MR(modified-release), PL (prolonged-release), CR(controlled-release) เป็นต้น
แคปซูลธรรมดา
ที่บรรจุยาเม็ดเล็กๆ ที่เคลือบด้วยสารควบคุมการปลดปล่อยตัวยาอย่างช้าๆ จะสามารถแกะแคปซูลประเภทนี้ได้ แต่ห้ามบดเม็ดยาเล็ก ๆ (pellets) ข้างใน เพราะจะทําให้ได้รับยาขนาดสูงจนเกิดพิษได้
แคปซูลประเภทที่ควบคุมการปลดปล่อย
โดยการเคลือบสารบนเปลือกแคปซูล จะไม่สามารถแกะเปลือกแคปซูลประเภทนี้ได้ เช่น Dilantin Kapseal เนื่องจากสูญเสียการควบคุมการปลดปล่อยตัวยา
นอกจากนี้ ยาบางชนิดถูกทําลายได้ง่ายจากกรดในกระเพาะอาหาร จึงมีการเคลือบสารบางอย่าง เพื่อป้องกันยาถูกทําลาย หรือมีการเคลือบบนเม็ดยาเล็กๆ แล้วบรรจุในแคปซูล หรือเคลือบบนเปลือกแคปซูลเลยก็ได้เช่นกัน
…………………………………………………………………
ดังนั้น แนะนําให้กลืนยาทั้งแคปซูลมากกว่าแกะเปลือกแคปซูลแล้วนํายามาละลายน้ำ ยกเว้นผู้ที่มีข้อจํากัดในการ ใช้จะต้องปรึกษาแพทย์หรือเภสัชกรทุกครั้งก่อนแกะแบ่งเม็ดยาในแคปซูล เพื่อให้ได้รับประสิทธิผลจากการรักษา และมีความปลอดภัยสูงสุด
เรียบเรียงเนื้อหาโดย Dodeden.com
