จากรายงานของเดอะเจแปนไทม์ส เมื่อวันพฤหัสบดีที่ผ่านมา รัฐบาลญี่ปุ่นได้ยื่นคำร้องในข้อพิพาททางการค้าต่อองค์การการค้าโลกหรือ WTO กรณีที่เกาหลีใต้สั่งห้ามนำเข้าสินค้า และกำหนดการตรวจสอบเพิ่มเติมต่อสินค้าประเภทอาหารจากญี่ปุ่นหลังเกิดวินาศภัยนิวเคลียร์ในฟุกุชิมะเมื่อปี 2011
เกาหลีใต้ได้ออกมาแสดงความเสียใจต่อการกระทำของญี่ปุ่น และกล่าวว่า คำสั่งห้ามนำเข้าอาหารทะเลบางชนิดจากญี่ปุ่นเป็นสิ่งจำเป็น ซึ่งเป็นผลจากความกังวลด้านความปลอดภัยต่อสุขภาพของประชาชน
ขณะที่ญี่ปุ่นอ้างว่ามาตรการของเกาหลีใต้ขัดต่อข้อตกลงเกี่ยวกับสุขอนามัยและสุขอนามัยพืช (sanitary and phyto-sanitary agreement, SPS) และเกาหลีใต้ยังไม่สามารถหาข้ออ้างอันชอบธรรมต่อการกำหนดข้อจำกัดทางการค้าของตนได้ ทั้งนี้จากแถลงการณ์ของ WTO
ภายใต้ข้อกำหนดของ WTO เกาหลีใต้และญี่ปุ่นต้องเจรจาเพื่อหาข้อตกลงร่วมกันในข้อพิพาทดังกล่าวภายใน 60 วัน หลังจากนั้นญี่ปุ่นจึงสามารถยื่นเรื่องให้ WTO เป็นผู้ตัดสินได้
รายละเอียดในคำร้องของญี่ปุ่นยังไม่มีการเปิดเผยในขณะนี้ แต่ญี่ปุ่นเคยยกประเด็นดังกล่าวขึ้นหารือระหว่างการประชุมคณะกรรมการของ WTO หลายต่อหลายครั้ง นอกจากนี้ญี่ปุ่นยังกล่าวถึงปัญหาการกีดกันทางการค้าของสินค้าที่มีความเชื่อมโยงกับเขตฟุกุชิมะโดยจีนและไต้หวันอีกด้วย
ภาพประกอบจาก กรุงเทพธุรกิจ
ผู้แทนของญี่ปุ่นได้กล่าวต่อคณะกรรมการ SPS ของ WTO เมื่อเดือนมีนาคมที่ผ่านมาว่า ระดับรังสีตกค้างในผลิตภัณฑ์อาหารของญี่ปุ่นได้ลดลงอย่างมากนับแต่เกิดวิกฤติการณ์นิวเคลียร์ และยังอ้างว่าสหรัฐฯ, ออสเตรเลีย, สหภาพยุโรป, สิงคโปร์ และเวียดนาม ต่างก็ยกเลิก หรือผ่อนคลายข้อกำหนดในการนำเข้าสินค้าอาหารที่ข้องเกี่ยวกับเขตฟุกุชิมะ
เกาหลีใต้ได้ขยายระยะขอบเขตห้ามการนำเข้าสินค้าประมงจากญี่ปุ่นออกไปอีกในเดือนกันยายน ปี 2013 โดยครอบคลุมพื้นที่ 8 เขตการปกครองของญี่ปุ่นรวมถึง เขตฟุกุชิมะ
เดือนตุลาคมปีที่แล้ว ตัวแทนของญี่ปุ่นใน WTO กล่าวต่อคณะกรรมฯ โดยอ้างว่าระดับการปนเปื้อนในสินค้าอาหารของญี่ปุ่นกว่า 99 เปอร์เซนต์ มีค่าไม่เกินไปกว่าระดับที่เป็นอันตรายตามมาตรฐานที่กำหนด และญี่ปุ่นมีมาตรการอันเข้มงวดเพื่อป้องกันการซื้อขายหรือส่งออกสินค้าที่มีระดับปนเปื้อนเกินกว่ามาตรฐาน
ด้านตัวแทนของเกาหลีใต้ได้ชี้แจงต่อที่ประชุมเดียวกันว่า ข้อห้ามตามนโยบายของเกาหลีใต้นั้นสอดคล้องกับข้อกำหนดของ WTO และญี่ปุ่นมิได้ยื่นข้อโต้แย้งที่น่าเชื่อถือ รวมไปถึงผลการประเมินความเสี่ยงตามหลักวิทยาศาสตร์ให้แก่เกาหลีใต้
ขณะที่บันทึกการประชุมยืนยันว่า ตัวแทนของญี่ปุ่นได้อ้างผลการประเมินจากทบวงการพลังงานปรมาณูระหว่างประเทศ เดือนกันยายน ปี 2014 ซึ่งพบว่ามาตรการของญี่ปุ่นในการรับมือกับปัญหาการปนเปื้อนนั้นเป็นมาตรการที่เหมาะสมแล้ว
ทั้งนี้มูลค่าเฉลี่ยของการนำเข้าอาหารทะเลขจากญี่ปุ่นโดยเกาหลีใต้ระหว่างปี 2012-2014 อยู่ที่ 96 ล้านดอลลาร์สหรัฐฯ (ราว 3,168 ล้านบาท) ขณะที่มูลค่าเฉลี่ยระหว่างปี 2006-2010 นั้นสูงถึง 213 ล้านดอลลาร์สหรัฐฯ (ราว 7,029 ล้านบาท)
