ทีมนักวิจัย มช. ค้นพบสารสกัดเหง้าโกฐหัวบัว ถือเป็นสมุนไพรที่มีประสิทธิภาพไล่ยุงสูงที่สุด ชี้สามารถป้องกันยุงกัดได้นานถึง 6.5 ชั่วโมง เทียบเท่ากับสารเคมีไล่ยุงดีดีที อีกทั้งยังไม่ก่อให้เกิดการระคายเคือง
เมื่อวันที่ 6 มิ.ย. 58 ผู้สื่อข่าวรายงานว่า ผศ.ดร.อนุลักษณ์ จันทร์คำ อาจารย์ประจำภาควิชาปรสิตวิทยา คณะแพทยศาสตร์ มช. พร้อมทีมวิจัยและนักศึกษาปริญญาโท-เอกของภาควิชาฯ เปิดเผยว่า จากการได้ศึกษาวิจัยเรื่องยุงพาหะนำโรคและผลิตภัณฑ์ธรรมชาติในการควบคุมและป้องกันยุงพาหะนำโรคมาโดยตลอด โดยจากการศึกษาวิจัยพบ โกฐหัวบัว เป็นสมุนไพรที่มีประสิทธิภาพในการไล่ยุงสูงสุด
สำหรับงานวิจัยครั้งนี้ ทีมวิจัยได้คัดเลือกพืชสมุนไพรจำนวน 15 ชนิด ได้แก่ ส้มป่อย มะตูม โกฐสอ คำแสด สาบเสือ อัญชัน คาวพลู ผกากรอง โกฐหัวบัว แมงลัก โหระพา โกฐน้ำเต้า โกฐกระดูก แฝกหอม และกระทือ มาสกัดน้ำมันหอมระเหย โดยการกลั่นด้วยไอน้ำ และสกัดด้วยตัวทำละลายเคมีได้เป็นสารสกัดเอทานอลและสารสกัดเฮกเซน จากนั้นได้คัดกรองประสิทธิภาพการป้องกันยุงกัดของน้ำมันหอมระเหยและสารสกัดจากพืชดังกล่าวกับยุงลายบ้าน โดยใช้คนเป็นเหยื่อล่อ
ปรากฏว่า จากผลการทดลองพบว่าสมุนไพรที่มีประสิทธิภาพไล่ยุงสูงสุด คือ สารสกัดเฮกเซนจากเหง้าโกฐหัวบัว ที่มีระยะเวลาป้องกันยุงกัดเท่ากับ 6.5 ชั่วโมง ถือว่ามีประสิทธิภาพเทียบเท่ากับ ดีดีที ซึ่งเป็นสารเคมีไล่ยุงมาตรฐานที่นิยมใช้และมีวางขายแพร่หลายตามท้องตลาด โดยในการทดลองครั้งนี้ DEET สามารถป้องกันยุงกัดได้นาน 6.25 ชั่วโมง อีกทั้งตลอดระยะเวลาที่ทำการศึกษาไม่พบอาการระคายเคือง หรืออาการแพ้ใดๆ กับอาสาสมัครที่เข้ารับการทดสอบ
ด้วยเหตุนี้ จึงคาดว่าในอนาคตจะสามารถพัฒนาสารสกัดจากเหง้าโกฐหัวบัว เพื่อนำมาใช้ในการผลิตเป็นสารไล่ยุงทางเลือกจากธรรมชาติ ที่มีประสิทธิภาพและมีความปลอดภัยสูง สามารถใช้ทดแทนสารเคมีไล่ยุงชนิดต่างๆ โดยเฉพาะ ดีดีที ที่มีอยู่ในท้องตลาดปัจจุบันได้
