มะเร็งต่อมลูกหมาก ข้อควรรู้และวิธีรักษาโรคมะเร็งต่อมลูกหมาก
สัญชัย อายุ 50 ปี เป็นผู้จัดการฝ่ายขายบริษัทส่งออกเล็ก ๆ แห่งหนึ่ง เนื่องจากเป็นหัวหน้าที่ดี มีอารมณ์ขัน จึงได้รับความไว้วางใจเลื่อมใสทั้งจากหัวหน้าและลูกน้อง ในขณะเดียวกัน เขามักพาลูกน้องไปฉลองเมื่อปิดยอดขายได้เสมอ และอาหารในปาร์ตี้ส่วนใหญ่จะเป็นพวกเนื้อสัตว์ เรียกว่ามีชีวิตในแบบคนทำงาน คือ กินง่ายและไม่ค่อยเลือก โดยเฉพาะอาหารที่เสี่ยงต่อการก่อให้เกิดมะเร็ง คือ อาหารประเภทปิ้ง ย่าง และมีโปรตีนสูง
พักหลังมานี้ เขาต้องเข้าห้องน้ำกลางดึกบ่อย ๆ แต่เขาก็คิดไปว่าเป็นเพราะอายุที่มากขึ้นจึงไม่ใส่ใจ กระทั่งวันหนึ่งก็พบว่าตัวเองกลั้นปัสสาวะไม่ค่อยอยู่ แต่อีก 1 เดือนต่อมา กลับมีอาการปัสสาวะไม่ออก แต่เขากลับโล่งใจเพราะเจ้านายที่ออฟฟิศก็เป็นเหมือนกัน จึงเข้าใจว่าเป็นเพราะทั้งสองอายุมากขึ้น
ทว่า 1 เดือนให้หลังมานี้ เขาปัสสาวะได้ไม่สุด เมื่อไปตีกอล์ฟก็รู้สึกเจ็บที่เอว จึงเข้าใจไปว่าเพราะเล่นกีฬาหนักไป เช้าอีกวันขณะลุกจากที่นอนเขามีอาการชาที่ขาขวา ไม่มีแรง เขานึกไปถึงการเล่นกอล์ฟว่าทำให้เส้นประสาทฉีก แต่เมื่อไปหาหมอและตรวจเช็กอย่างละเอียด ผลเอกซเรย์ออกมามีจุดขาว ๆ ในฟิล์มเอกซเรย์ และพบโรคร้ายแรงที่คาดไม่ถึง เขาป่วยเป็นมะเร็งต่อมลูกหมาก!
กลุ่มเสี่ยง
แม้ไม่มีรายงานทางการแพทย์ที่ยืนยันชัดเจนว่าโรคมะเร็งต่อมลูกหมาก มีสาเหตุหลักจากปัจจัยใด แต่มีคำเตือนสำหรับกลุ่มเสี่ยงที่เป็นชายอายุ 50 ปีขึ้นไป มีพฤติกรรมการกินเน้นหนัก อาหารประเภทเนื้อสัตว์ติดมัน รวมทั้งอาหารประเภทปิ้ง ย่าง ทั้งนี้นอกจากปัจจัยเสี่ยงที่เกิดจากพฤติกรรมแล้ว ชายผิวขาวชาวตะวันตกก็เสี่ยงต่อการเกิดโรคอันเกิดจาก
พันธุกรรมด้วย
อาการพึงระวัง
อาการเริ่มต้นที่เราพึงใส่ใจตนเองเพื่อเฝ้าระวังโรคมะเร็งต่อมลูกหมาก คือการปวดปัสสาวะบ่อยในตอนกลางคืนและไม่สามารถกลั้นปัสสาวะได้ รวมถึงอาการเจ็บบริเวณเอวด้านหลัง
ลักษณะของโรค
ต่อมลูกหมากคือส่วนที่ผลิตน้ำอสุจิและทำหน้าที่เป็นตัวควบคุมน้ำปัสสาวะใน ตัวผู้ชาย จุดของต่อมลูกหมากอยู่บริเวณใต้กระเพาะปัสสาวะอยู่ ดังนั้น อาการปวดปัสสาวะบ่อยจึงเป็นผลสืบเนื่องจากการที่เซลล์มะเร็งซึ่งโตขึ้นไปกด ท่อปัสสาวะทำให้มีปัสสาวะคั่งค้างอยู่ในกระเพาะปัสสาวะมากขึ้น จนบางครั้งทนกลั้นปัสสาวะไม่อยู่ ส่วนอาการปัสสาวะไม่ค่อยออกนั้น เกิดจากก้อนเซลล์มะเร็งได้ลามมาบีบท่อปัสสาวะ จนทำให้ไหลผ่านไม่สะดวก
ต่อมลูกหมากมีหน้าที่ในการสร้างน้ำเลี้ยงอสุจิ เมื่ออสุจิที่ถูกสร้างจากลูกอัณฑะ ในระหว่างทางลำเลียงตั้งแต่ต้นจนถึงปลายท่อ จะมีการเติมน้ำเชื้อและน้ำเลี้ยงให้แข็งแรง แต่เมื่อเซลล์ของต่อมลูกหมากมีการเปลี่ยนแปลงผิดรูปร่างและเจริญเติบโตไม่ หยุด ควบคุมไม่ได้จะกลายเป็นมะเร็งที่เมื่อเป็นมากก็แพร่กระจายตัว และลุกลามไปยังอวัยวะส่วนอื่น ๆ
มะเร็งต่อมลูกหมากอยู่ในอันดับที่ 10 ซึ่งเป็นสาเหตุของการเสียชีวิตจากมะเร็งของชายไทย
***มะเร็งในต่อมลูกหมากกดทับทำให้กระเพาะปัสสาวะทำงานมากขึ้น***
***เซลล์มะเร็งที่ใหญ่ขึ้นทำให้ไม่สามารถกลั้นปัสสวาวะได้***
***เซลล์มะเร็งกดทับเส้นประสาททำให้ขาชา***
วิธีการรักษา
หากเป็นระยะเริ่มต้นของอาการ ก้อนเนื้อยังมีขนาดเล็กและจำกัดตัวอยู่เฉพาะในต่อมลูกหมาก เมื่อพบอาการและตรวจพิสูจน์โดยแพทย์ผู้เชี่ยวชาญ จะสามารถรักษาให้หายขาดได้ โดยการผ่าตัดด้วยกล้องเพื่อนำ-เซลล์มะเร็งออกให้หมด สำหรับคนที่มีอาการในระดับที่การผ่าตัดไม่สามารถเข้าไปกำจัดออกได้หมด เนื่องจากมะเร็งเกิดการกระจายตัวแล้ว ต้องรักษาด้วยการกำจัดฮอร์โมน เพื่อไม่ให้มีฮอร์โมน เพื่อไม่ให้มีฮอร์โมนไปกระตุ้นการเติบโตของเซลล์มะเร็งต่อมลูกหมาก
รู้ไว้ ไกลโรค
ยาขนานวิเศษสำหรับการป้องกันโรค ทำได้ทั้งในระดับของการปรับเปลี่ยนพฤติกรรมตนเองและการตรวจคัดกรอง
1. การปรับเปลี่ยนพฤติกรรมตนเอง
– งดอาหารมันและอาหารปิ้ง ย่าง
– หลีกเลี่ยงการกลั้นปัสสาวะซึ่งนอกจากจะทำให้กระเพาะปัสสาวะอักเสบแล้ว ยังอาจส่งผลต่อระบบการทำงานของไต ทำให้ไตอักเสบได้
2. การตรวจคัดกรอง
การตรวจเลือดหาค่า PSA เพื่อดูความเสี่ยงเป็นมะเร็งต่อมลูกหมาก ซึ่งในการตรวจสุขภาพร่างกายประจำปี ควรให้มีการเช็กร่างกายว่าเป็นมะเร็งต่อมลูกหมากหรือไม่ โดยการวัดค่า PSA ซึ่งสาร PSA จะเป็นสารชนิดหนึ่งซึ่งผลิตจากเซลล์ต่อมลูกหมาก ถ้าสารนี้มีค่ามาก ก็แสดงว่าเริ่มมีความผิดปกติของต่อมลูกหมาก
ที่มา นพ.วรพงษ์ เลิศวีระศิริกุล หัวหน้าศูนย์ศัลยกรรมทางเดินปัสสาวะและโรคนิ่ว โรงพยาบาลพญาไท 3
