ผู้สื่อข่าวโดดเด่นดอทคอม ได้ลงพื้นที่จังหวัดเชียงใหม่ ในโครงการ “สานพลัง สื่อมวลชน สื่อสาร สุขภาพจิตดีสู่สังคม” ซึ่งภายในสองวัน 15-16 มิ.ย.2560 นาวาอากาศตรี นายแพทย์บุญเรือง ไตรเรืองวรวัฒน์ อธิบดีกรมสุขภาพจิต ได้ลงไปให้นโยบาย ตั้งแต่การส่งเสริมสุขภาพ การป้องกันโรค โดยมีอาสาสมัครสาธารณสุขประจำหมู่บ้าน หรือ อสม. และ รพ.สต.ให้ความร่วมมืออย่างดี
โดยก่อนหน้านี้ ที่มหาวิทยาลัยพะเยา จ.พะเยา นาวาอากาศตรีนายแพทย์บุญเรือง ลงนามบันทึกข้อตกลงความร่วมมือหรือเอ็มโอยู ( MOU) กับ ดร.นายแพทย์วิชัย เทียนถาวร คณบดีคณะแพทยศาสตร์ มหาวิทยาลัยพะเยา ในการผลิตและพัฒนากำลังคนด้านการแพทย์และสาธารณสุขของมหาวิทยาลัยพะเยาให้มีคุณภาพมาตรฐาน
พร้อมกันนี้ ได้ร่วมมือในการผลิตจิตแพทย์เชี่ยวชาญเฉพาะทาง ได้เปิดสถาบันผลิตสาขาจิตเวชศาสตร์เพิ่มอีก 1 แห่งคือที่โรงพยาบาลศรีธัญญา ซึ่งเดิมมีผลิตเพียง 2 แห่ง ในส่วนของพยาบาลได้ร่วมกับสภาการพยาบาล จัดหลักสูตรอบรมพยาบาลสุขภาพจิตและจิตเวชผู้ใหญ่เด็กและวัยรุ่น ระยะเวลา 4 เดือน เพื่อกระจายพยาบาลจิตเวชให้มีครอบคลุมทุกตำบล ขณะนี้อบรมไปแล้ว 3,919 คน ในปี 2560 นี้จะอบรมต่อเนื่องต่อไป
นายแพทย์บุญเรือง ไตรเรืองวรวัฒน์ นั่งเฝ้าติดตามการร่วมมือกันของชุมชน
ขณะเดียวกัน เน้นชุมชนให้มีส่วนร่วม โดยนาวาอากาศตรีนายแพทย์บุญเรือง พร้อมด้วย นายแพทย์สมัย ศิริทองถาวร รองธิบดีกรมสุขภาพจิต นายแพทย์ธรณินทร์ กองสุข ผอ.รพ.สวนปรุง และ แพทย์หญิงดุษฎี จึงศิรกุลวิทย์ ผอ.สถาบันพัฒนาการเด็กราชนครินทร์ ลงพื้นที่ชุมชนบ้านป่าขุย ต.สันปูเลย อ.ดอยสะเก็ด จ.เชียงใหม่ เยี่ยมเยือนและชมกระบวนการกลุ่มครอบครัวสุขใจ ณ วัดป่าขุย
โดยมี พระครูสุวัฒน วรคุปต์ เจ้าอาวาสวัดเชฏฐาวรคุปต์ (วัดป่าขุย) นายสว่าง หนักแน่น นายกเทศมนตรีตำบลสันปูเลย นายณรงค์ คำราพิช กำนัน ต.สันปูเลย นายเกษม คุณยศยิ่ง ผู้ใหญ่บ้านป่าขุย ม.3 ต.สันปูเลย นางพวงรัช ทวีศักดิ์ ประธาน อสม.บ้านป่าขุย ม.3 ต.สันปูเลย นางวิจิตรา ตันติชวาลวงศ์ ผอ.รพ.สต.บ้านกอกหม่น ต.สันปูเลย นางภรภัทร สิมะวงศ์ พยาบาลวิชาชีพชำนาญการพิเศษ รพ. สวนปรุง ผู้นำกระบวนการกลุ่มและสมาชิกกลุ่มครอบครัวสุขใจ ตลอดจนประชาชนชุมชน ต.สันปูเลย ให้การต้อนรับ
“เราจะพบว่ารูปแบบการดูแลผู้ติดสุราในระบบสุขภาพ ประกอบด้วย 4 มาตรการหลัก 1 มาตรการจัดการระยะแรก เพื่อค้นหาผู้ที่มีปัญหาจากการดื่มสุราให้ได้ตั้งแต่ระยะเริ่มแรก และให้การดูแลรักษาเบื้องต้น โดยการคัดกรอง และการให้การบำบัดระยะสั้น 2 มาตรการบำบัดรักษาภาวะถอนพิษสุราและโรคร่วมทางกาย เพื่อป้องกันและรักษาภาวะขาดสุราและโรคทางกายที่พบร่วม
3 มาตรการการบำบัดรักษาและฟื้นฟูสภาพ เพื่อเสริมสร้างแรงจูงใจในการละ ลด เลิกดื่ม และนำเข้าสู่ขบวนการบำบัดฟื้นฟูทางจิตใจ ป้องกันการกลับดื่มซ้ำ ได้แก่ การบำบัดแบบย่อ การบำบัดเพื่อเสริมสร้างแรงจูงใจ การ บำบัดทางพฤติกรรมปัญญา และการให้คำปรึกษาปัญหาการดื่มสุรา เป็นต้น
และ 4 มาตรการดูแลระยะยาวหลังการรักษา ภายหลังจากผู้ติดสุราถูกจำหน่ายออกจากโรงพยาบาล และจะได้รับการดูแลต่อเนื่องในชุมชน ที่มุ่งส่งเสริมให้ผู้ป่วยสามารถคงอยู่ในสังคมได้โดยไม่ดื่มสุรา จึงจำเป็นต้องอาศัยการมีส่วนร่วมจากทุกฝ่าย”
เช่น กลุ่มผู้ติดสุรา พระสงฆ์ แกนนำชุมชน ทีมสุขภาพในพื้นที่ เป็นต้น ซึ่งกลุ่มครอบครัวบำบัดสุขใจ เป็นรูปแบบการบำบัดทางเลือกวิธีหนึ่งที่จะช่วยเหลือให้ผู้ติดสุราลด ละ เลิกพฤติกรรมการดื่มสุราได้ ตลอดจนช่วยให้ผู้ติดสุราและสมาชิกในครอบครัวสามารถทำหน้าที่ของตนเองได้ดีขึ้น เป็นการแก้ปัญหาการดื่มสุราอย่างเป็นระบบและครอบคลุม ที่ได้รับการยอมรับจากทั่วโลก
โดยหลักสำคัญในการบำบัด ประกอบด้วย 1) สมาชิกครอบครัวของผู้ติดสุราจำนวน 2-12 ครอบครัว 2) เน้นการช่วยเหลือตนเอง และการช่วยเหลือซึ่งกันและกัน 3) เน้นการแก้ปัญหาในปัจจุบัน 4) มีครูผู้เอื้อ 5) มีการประสานงานกับองค์กรต่างๆในชุมชน 6) จัดตั้งในชุมชน และ 7) เน้นการมีปฏิสัมพันธ์ของสมาชิกครอบครัว ซึ่งเป็นการเน้นหลัก “บวร” คือ บ้าน วัด โรงเรียน
ด้าน นพ.ธรณินทร์ กองสุข ผอ.รพ.สวนปรุง กล่าวเพิ่มเติมว่า ผู้ป่วยและครอบครัวผู้ป่วยจะเข้ากลุ่มทำกิจกรรม 3 ชุดกิจกรรม ชุดกิจกรรมที่ 1 จะเข้ากลุ่มสัปดาห์ละ 1 ครั้งๆ ละ 60-90 นาที รวม 10 ครั้ง เพื่อเสริมสร้างความรู้ ความเข้าใจ ปรับทัศนคติ ความเชื่อ เกี่ยวกับสุราและผลกระทบ ฝึกทักษะการสื่อสาร รู้บทบาทหน้าที่ของสมาชิกในครอบครัว สร้างแรงจูงใจและตั้งเป้าหมาย ลด ละ เลิกดื่มสุรา
ส่วน กิจกรรมชุดที่ 2 จะเป็นสมาชิกที่ผ่านกิจกรรมชุดที่ 1 โดยจะเข้ากลุ่มครั้งละ 60-90 นาที รวม 3 ครั้ง เพื่อต่อยอดความรู้และประสบการณ์ในการแก้ไขปัญหาการดื่มสุรา ในประเด็นที่สมาชิกยังไม่เข้าใจ เน้นการแลกเปลี่ยนประสบการณ์ เพิ่มแรงจูงใจในการดำเนินชีวิตทางบวก ลด ละ เลิกการดื่มสุราต่อเนื่อง ในรายที่กลับไปดื่มซ้ำ จะไม่ตำหนิแต่ให้กำลังใจ ซักถามปัญหาอุปสรรคและร่วมกันแก้ไขปัญหา
และ กิจกรรมชุดที่ 3 จะเป็นสมาชิกที่ผ่านกิจกรรมชุดที่ 2 และผู้สนใจที่อาศัยอยู่ในชุมชน เข้ากลุ่มครั้งละ 2-3 ชั่วโมง รวม 3 ครั้ง เน้นชุมชนเห็นความสำคัญและเกิดความตระหนักในวิกฤติปัญหาสุรา แนะนำกลุ่มครอบครัวสุขใจในการแก้ไขปัญหา ให้สมาชิกที่ผ่านการเข้ากลุ่มแบ่งปันประสบการณ์ โดยมีผู้นำกลุ่มเป็นพยาบาลจิตเวชที่ผ่านการฝึกอบรมหลักสูตรการทำกลุ่มครอบครัวบำบัดผู้ติดสุรา จากประเทศศรีลังกา เป็นผู้นำกระบวนการกลุ่ม
จากการพัฒนากลุ่มครอบครัวสุขใจโดย รพ.สวนปรุง เมื่อปี 2557 ศึกษานำร่องในชุมชน ผู้ติดสุรา 28 คน พบว่า ภายหลังการเข้าร่วมกลุ่มครอบครัวสุขใจ ผู้ติดสุราสามารถหยุดดื่มสุราได้ 12 คนคิดเป็น ร้อยละ 42.85 ตลอดจนจากการศึกษาประสิทธิผลของกลุ่มครอบครัวสุขใจต่อพฤติกรรมการดื่มสุราและการทำหน้าที่ครอบครัวในผู้ติดสุรา ศึกษา ในพื้นที่ อ.ดอยสะเก็ด อ.สันทราย อ.จอมทอง จ.เชียงใหม่ และ อ.เมือง จ.ลำพูน กลุ่มตัวอย่างจำนวน 40 คน ศึกษาตั้งแต่เดือน เมษายน 2559 – มีนาคม 2560
พบว่า ช่วยผู้ติดสุราสามารถหยุดดื่มสุราได้ 19 ราย คิดเป็น ร้อยละ 47.50 ช่วยผู้ติดสุราลดดื่มสุราได้ 16 ราย คิดเป็น ร้อยละ 40.00 และทำให้การทำหน้าที่ของครอบครัวของกลุ่มตัวอย่างดีขึ้น 33 ราย คิดเป็น ร้อยละ 82.50 ซึ่งทำให้ลดภาระปัญหาทางด้านสาธารณสุขได้เป็นอย่างดี
สมุนไพรที่ชาวบ้านนำมาต้มดื่มเพื่อลดอาการอยาก และแก้ปวดหลัง ปวดเอว โดยไม่ต้องไปโรงพยาบาล
