ผู้สื่อข่าวโดดเด่นดอทคอม รายงานว่า นายแพทย์กฤษดา ศิรามพุช ผู้อำนวยการศูนย์เวชศาสตร์อายุรวัฒน์นานาชาติ กล่าวว่า เมื่อเร็ว ๆ นี้มีเรื่องเศร้าเกิดขึ้นคือนักมวยเชื้อสายสก็อตแต่หัวใจรักไทยเกิดเสียชีวิต ขณะกำลังฝึกซ้อมท่ามกลางอากาศที่ร้อนจัดซึ่งเรียกว่า ฮี้ทสโตรก หรือ ช็อคแดด ซึ่งป้องกันได้ด้วยเทคนิคอายุรวัฒน์ง่าย ๆ คือต้องทำให้ตัวเองไม่ขาดน้ำ
ทั้งนี้เพราะ ในท่ามกลางอากาศร้อนอบอ้าวมีปรอยฝนนี้มีสาเหตุที่ทำให้ขาดน้ำอยู่หลายประการไม่ใช่แค่อากาศหรือเปลวแดด เท่านั้น
แม้แต่ยาบางชนิด อาหารการกินที่ควรเลี่ยงเพื่อไม่ให้ซ้ำร่างกายให้ยิ่งช้ำในหน้าร้อนเกิน ซึ่งความร้อนมีผลต่ออวัยวะที่อ่อนไหวหลัก ๆได้แก่ สมอง อ่อนไหวต่ออุณหภูมิที่สูงขึ้นจนทำงานผิดปกติได้ หัวใจ ทำงานหนักขึ้นร่วมกับระบบหลอดเลือดในบรรยากาศที่ร้อนจัด ผิวหนังและภูมิคุ้มกัน ถูกกระทบจากแสงแดดที่แผดเผาและอากาศที่ร้อนจัดหรือเปลี่ยนแปลงเร็วเกินไป
นพ.กฤษดา กล่าวด้วยว่า ผลจากร้อนพาให้อวัยวะที่ว่ามาทำงานผิดพลาดแล้วก็อาจส่งผลต่อระบบอื่นในร่างกายขึ้นกับดีกรีความร้อนและต้นทุนสุขภาพเดิมของผู้นั้นซึ่งมีผู้รู้ออกมาเตือนเรื่องสุขภาพหน้าร้อนไว้เยอะแล้ว จึงขอนำประเด็นที่มักมองข้ามคือเรื่องการกระหายน้ำจากสาเหตุอื่นนอกจากอากาศมาฝากไว้ให้ระวังดังนี้
1 เค็มไป การรับประทานอาหารเค็มหรือของกินที่ซ่อนเค็มไว้ทำให้กระหายน้ำมากขึ้นดังที่หลายคนทราบดี ดังมีการศึกษาจากมหาวิทยาลัยทัฟส์ที่ว่าทั้งชายและหญิงกินเกลือเกินกำหนดไปมาก ซึ่งโดยปกติแนะให้บริโภคเกลือไม่เกินวันละ 1 ช้อนชาแต่ว่าในทางอายุรวัฒน์แล้วขอปลอดภัยไว้ก่อนคือสัก ½ ช้อนชาหรือว่ากว่านิด ๆ ก็ยังได้ แล้วขออย่าลืมว่าเครื่องดื่มก็มีผลกับร่างกายอย่างอัลกอฮอล์ ชาและกาแฟก็เป็นตัวขับน้ำที่ทำให้ท่านกระหายไม่รู้จบได้เช่นกัน
2.ได้ยาขับน้ำ ได้ทราบไปแล้วว่าการปัสสาวะบ่อยหน้าร้อนต้องระวังการขาดน้ำ แต่ถ้าได้รับยาหรือแม้แต่สมุนไพรที่มีฤทธิ์ขับปัสสาวะมาตรง ๆ ก็ยิ่งแล้วใหญ่ เพราะยาขับปัสสาวะที่ใช้รักษาโรคหัวใจ อาการบวมน้ำหรือยาขับปัสสาวะลดความดันนั้นทำให้ท่านเสี่ยงทั้ง ขาดน้ำ และ ขาดเกลือแร่ โดยเฉพาะแร่ธาตุสำคัญคือ โพแทสเซียม ที่ในเลือดจะต่ำลงซึ่งผู้เขียนเองพบได้บ่อยในคนไข้ที่ได้รับยาขับปัสสาวะ ดังนั้นจึงควรปรึกษาคุณหมอถ้าเรามีอาการขาดน้ำและกินยาขับน้ำอยู่ครับ
3.ช้ำท้องเสีย เป็นของแน่ที่แค่ปัสสาวะมากไปก็กระหายน้ำได้ เช่นเดียวกับการถ่ายหนัก ที่เสียน้ำไปทางอุจจาระมากอย่างการท้องเสียนั้นก็ทำให้คนไข้เกิดอาการหิวน้ำ มีสัญญานปากแห้ง ตาลึกโหลหรือเผลอ ๆ ถ้าเป็นเด็กหรือผู้อาวุโสก็จะพาลซึมความดันตกเอาได้ ดังนั้นถ้าใครป่วยด้วยท้องเสียในหน้าร้อนต้องรีบรักษาให้หายไม่ถ่ายรั่วออกมามาก หากเป็นไปได้ให้ดื่มน้ำหรือน้ำมะพร้าวก็ได้หรือถ้ากินยาที่ทำให้ท้องเสีย เช่น ยารักษาโรคเก๊าท์ก็ต้องระวังด้วย
4.เพลียชุดใส่ เสื้อผ้าเครื่องแต่งกายที่ต้องห้ามมีอยู่ 3 ประการจำง่ายคือรัด เล็กและลึกล้ำไปด้วยสีเข้มที่ดูดความร้อน โดยเฉพาะกับท่านที่ทำงานภายนอกออกแดดอยู่กลางแจ้งเช่น ตำรวจจราจร บุรุษไปรษณีย์ เมสเซนเจอร์ คนงานก่อสร้าง และผู้ที่ขายของอยู่ริมทางขอให้เลือกเสื้อผ้าที่เหมาะ ไม่จำเป็นถึงขนาดใส่เสื้อลายดอกออกทำงานแต่อย่างน้อยถ้าไม่ใช่เครื่องแบบก็ควรเปิดคอเสื้อ ไม่ต้องผูกไทร์และเลือกทรงเครื่องแต่งกายรวมถึงชุดชั้นในให้ไม่รัดแน่นจนเกินไป ถ้าเป็นไปได้เลือกที่เนื้อผ้าหายใจได้ระบายอากาศดี
5.ผู้สูงวัย ในเนื้อหาวิชาหนึ่งของวิทยาศาสตร์แห่งอายุรวัฒน์นั้นมีเรื่อง สรีรวิทยา ของผู้ใหญ่อาวุโสที่ พิเศษต่างออกไป โดยกลไกที่เห็นภาพง่ายคือความกระหายที่เปลี่ยนไปกับการรักษาน้ำไว้ที่ไม่เหมือนเดิมเป็นต้นว่าจะกระหายน้ำยากกว่าคนหนุ่มสาว และการตอบสนองของตัวรับปริมาตรน้ำกับความกระหายนั้นลดลงแม้เลือดจะข้นเพราะขาดน้ำก็ตาม พูดง่ายๆว่าผู้สูงวัยจะไม่ค่อยกระหายมากแม้จะขาดน้ำจนจำเป็นต้องเติมแล้วก็ตามถือเป็นเรื่องน่าห่วง
“นี่เป็นเพียงส่วนหนึ่งของตัวการหิวน้ำเท่านั้นเพราะยังมีภาวะทางร่างกายเช่นตั้งครรภ์ ให้นมบุตรหรือเบาหวานที่กระหายน้ำบ่อยครั้งที่ไม่ควรปล่อยไว้หรืออย่างน้อยควรบรรเทาในหน้าร้อนนี้ เพราะถ้าปล่อยไปมีสิทธิทำให้เกิดความเสี่ยงป่วยเพราะร้อนจัดอีกหลายประการ
ซึ่งหนึ่งในทางที่ป้องกันได้นอกจากแนะให้จิบน้ำบ่อยๆแล้วก็คือให้บริโภคผักผลไม้ไทยที่เน้นไว้ว่าของไทยก็เพราะผลิตผลบ้านเรานั้นมีหลายชนิดที่ฉ่ำน้ำ เหมาะกับบ้านเมืองร้อนเป็นอย่างยิ่ง ไม่ว่าจะแตงโม แตงไทย แตงร้านหรือแม้แต่แตงกวาที่ฝานเรียงมาในจานอาหารตามสั่งก็ควรจะบริโภคด้วยเหมือนคอยเติมน้ำไว้เท่ากับให้โอสถบำรุงตัวเอง” ผู้อำนวยการศูนย์เวชศาสตร์อายุรวัฒน์นานาชาติ กล่าว
