เนื้อหาโดย Dodeden.com
โรคอุจจาระร่วงเฉียบพลัน นับว่าเป็นอีกหนึ่งโรคที่อันตรายและสําคัญของประเทศไทย เพราะในปัจจุบันนี้ กระทรวงสาธารณสุขยังคงมุ่งเน้นให้ความสําคัญกับการลดอัตราป่วยและตายด้วยโรคนี้ โดยเฉพาะอย่างยิ่งในเด็กอายุต่ำกว่า 5 ปี ซึ่งเป็นกลุ่มที่มีอัตราป่วยสูงสุด
อาการของโรคนี้ ที่สังเกตุได้ง่ายก็คือ มีการถ่ายอุจจาระเหลวมากกว่า 3 ครั้งต่อวัน หรือถ่ายเป็นน้ำ มีมูกหรือเลือดปน หรือถ่ายเป็นน้ำปริมาณมาก ๆ แม้เพียงครั้งเดียวในหนึ่งวัน โดยเกิดขึ้นอย่างรวดเร็ว อาการอื่นของโรคที่พบได้คือ มีไข้ ปวดท้อง และอาเจียน ซึ่งผลของอาการดังกล่าว ก็จะทำให้ร่างกายมีภาวะขาดน้ำและเกลือแร่ มีภาวะขาดอาหาร ที่ทําให้เกิดอันตรายถึงเสียชีวิตได้ นอกจากนั้น ยังอาจเกิดภาวะแทรกซ้อนอื่นๆ ได้แก่ การชักจากมีไข้ และผิวหนังรอบทวารหนักอักเสบ
สาเหตุของการเกิดโรคอุจจาระร่วงเฉียบพลัน
สาเหตุการเกิดโรคอุจจาระร่วงเฉียบพลันส่วนใหญ่ เกิดจากการติดเชื้อก่อโรค ซึ่งเกิดจากการติดต่อจากบุคคลหนึ่งไปสู่อีกบุคคลหนึ่ง ผ่านทางการกินอาหาร หรือดื่มน้ำที่ปนเปื้อนเชื้อไวรัส แบคทีเรีย และปรสิต ซึ่งเป็นสาเหตุสําคัญที่ทําให้ป่วยเป็นโรคอุจจาระร่วง โดยเฉพาะโรตาไว้รัส ที่ทําให้เกิดการอักเสบของลําไส้ โดยทําอันตรายต่อเซลล์ของเยื่อบุลําไส้ ทําให้มีการสลายตัวของเซลล์ตายหลุดไป ซึ่งจะเกิดกับเยื่อบุลําไส้ที่ดูโอดีนัมก่อน แล้วจึงลุกลามลงมาตลอดลําไส้เล็ก ทําให้เกิดการติดเชื้อทั่วทั้งลําไส้ภายใน 24 ชั่วโมง ทําให้ร่างกายดูดซึมกลูโคสร่วมกับโซเดียมลดลง และการดูดซึมโซเดียมและโปแตสเซียมลดลงอีกด้วย เป็นผลให้การดูดซึมบกพร่อง จึงมีการถ่ายอุจจาระเป็นน้ำ ทำให้มีไข้สูง อาเจียน เมื่อถ่ายบ่อยจะระคายผิวหนังจนทำให้เป็นผื่นแดงบริเวณรอบๆ ทวารหนัก
ภาวะขาดน้ำและเกลือแร่ และภาวะขาดอาหาร
ภาวะขาดน้ำและเกลือแร่ เป็นอาการที่สําคัญที่สุด ถ้าไม่ได้รับการรักษาอย่างทันท่วงทีจะทําให้ผู้ป่วยเสียชีวิตได้ กลไกที่ทําให้เกิดการเสียน้ำและเกลือแร่ไปทางอุจจาระ ได้แก่ ของเหลวไหลผ่านลําไส้อย่ารวดเร็ว ลําไส้ดูดซึมไม่ทันเนื่องจากมีของเหลวค้างในโพรงลําไส้ กระตุ้นให้ลําไส้บีบตัวรีดของเหลวลงสู่ลําไส้ใหญ่อย่างรวดเร็ว นอกจากนี้ การดูดซึมบกพร่อง ก็ยังเป็นปัจจัยที่สําคัญที่สุด ที่ทําให้ไม่สามารถนําน้ำและเกลือแร่จากลําไส้เข้าสู่ระบบไหลเวียนได้ตามปกติ ลําไส้จะสามารถดูดซึมน้ำได้เกือบหมดและขับถ่ายออกมาในปริมาณที่เหมาะสม แต่ในภาวะที่เกิดความผิดปกติในการดูดซึม จะทําให้การเสียน้ำไปทางอุจจาระมีมากกว่าปกติ น้ำที่เกิดขึ้นส่วนใหญ่เกิดจากพิษที่เชื้อปล่อยออกมา ซึ่งมีผลให้การดูดซึมของลําไส้ลดลง เพิ่มการขับน้ำออกจากเซลล์ และท้ายที่สุดคือภาวะขาดอาหาร เพราะการติดเชื้อของระบบทางเดินอาหาร ทําให้เกิดการทําลายเยื่อบุของลำไส้โดยตรง การย่อยและการดูดซึมโปรตีนไขมันและสารอาหารต่าง ๆ จึงลดลงด้วย ประกอบกับการเคลื่อนที่ของสารอาหารในลําไส้เร็วขึ้น เพิ่มการสูญเสียสารอาหารและเกลือแร่ไปทางอุจจาระ เกิดการสูญเสียสารอาหารในที่สุดค่ะ
การรักษาโรคอุจจาระร่วงเฉียบพลัน
เมื่อมีการถ่ายอุจจาระเหลวมากกว่า 3 ครั้งต่อวัน หรือถ่ายเป็นน้ำ มีปริมาณมากแม้เพียงครั้งเดียว จะหมายถึงการสูญเสียน้ำและเกลือแร่ไปกับอุจจาระ ดังนั้น เพื่อป้องกันการขาดน้ำ จึงควรเริ่มให้การรักษาโดยเร็ว เพราะถ้าปล่อยให้ถ่ายหลายครั้งก่อน จะเสี่ยงต่อการเกิดภาวะขาดน้ำได้ รักษาด้วยการดื่มสารละลายเกลือแร่ทดแทนน้ำที่ถ่ายออกไปจากร่างกาย การทดแทนน้ำและเกลือแร่เป็นสิ่งจําเป็นอย่างยิ่ง เมื่อเกิดภาวะขาดน้ำแล้ว ในระดับน้อยถึงปานกลางก็สามารถรักษาให้หายได้ ส่วนในเรื่องอาหารการกิน ก็ให้เน้นอาหารอ่อนๆ ไปก่อน เช่น โจ๊ก ข้าวต้ม น้ำแกงจืด เป็นต้นค่ะ
โรคอุจาระร่วงเฉียบพลันถือว่าเป็นโรคอันตรายที่มาพร้อมกับหน้าฝน ซึ่งเราเองก็ควรที่จะระมัดระวังตัวเองให้ดี พยายามดื่มน้ำและทานอาหารที่สด สะอาด จากร้านค้าที่น่าเชื่อถือ การดื่มน้ำแก้วเดียวกัน หลอดเดียวกัน ก็ถือว่าเป็นเรื่องเสี่ยงๆ ที่ไม่ควรทำอย่างยิ่งค่ะ
