เรียบเรียงเนื้อหาโดย Dodeden.com
“คุณพระเศวตฯ” หรือนามเดิม “พลายแก้ว” เป็นพระยาช้างเผือกคู่พระบารมีประจํารัชกาลพระบาทสมเด็จพระปรมินทรมหาภูมิพลอดุลยเดช เชื่อว่าหลายคนก็คงจะเคยเห็นหรือเคยรู้จักมาบ้างเเล้ว แต่ถ้าครที่อยากทำความรู้จักอย่างลึกซึ้ง ลองมาอ่านกันค่ะ
“พระเศวตอคุลยเคชพาหน ภูมิพลนวมนาถบารมี ทุติยเศวตกรีกมุทพรรโณภาส บรมกมลาสนวิศุทธวงศ์
สรรพมงคลลักษณคเชนทรชาติ สยามราษฎรสวัสดิประสิทธิ รัตนกุญชรนิมิตบุญญาธิการ ปรมินทรบพิตรสารศักคิเลิศฟ้า ฯ”
คุณพระเศวตฯ เกิดในป่าจังหวัดกระบี่ เมื่อปี พ.ศ. 2494 เป็นลูกช้างพลายเผือกโท ติดแม่ อยู่ในโขลงช้างป่าพร้อมๆ กับช้างเชือกอื่นๆ อีก 5 เชือก ได้แก่ พังสาคร พลายทอง พังเพียร พังวิไล และพังน้อย และถูกคล้องได้ที่บ้านหนองจูค ตําบลคินอุดม อําเภอลําทับ จังหวัดกระบี่ ในปี พ.ศ. 2499 โดยนายแปลก ฟุ้งเฟื่อง และนายปลื้ม สุทธิเกิด (หมอเฒ่า)
ในภายหลัง นับตั้งแต่เดือนกุมภาพันธ์ ปี พ.ศ. 2500 พระราชวัง เมืองปุ้ย คชาชีวะ ได้ตรวจสอบคชลักษณ์ และพบว่าเป็นช้างสําคัญตามในตําราคชลักษณ์ จึงถูกนํามาเลี้ยงไว้ที่สวนสัตว์ดุสิต และหลังจากนั้น พลโทบัญญัติ เทพหัสดิน ณ อยุธยา ประธานองค์การสวนสัตว์แห่งประเทศไทย ได้นําช้างพลายแก้วขึ้นทูลเกล้าทูลกระหม่อมถวาย เพื่อรอเตรียมประกอบพระราชพิธีขึ้นระวางเป็น “ช้างต้น” ในพระราชพิธีสมโภชขึ้นระวางช้างเผือกประจํารัชกาล ณ โรง ช้างต้น พระราชวังดุสิต ในวันที่ 11 พฤศจิกายน พ.ศ. 2502 ซึ่งเป็นปีที่ 13 ในรัชกาลที่ 9
คุณพระเศวตฯ เติบโตขึ้นภายใต้การดูแลขององค์การสวนสัตว์ ที่สวนสัตว์ดุสิต อยู่เป็นช้างเผือกคู่พระบารมีมาอย่างยาวนาน คุณพระเศวตฯ ถูกย้ายไปยืนโรง ณ โรงช้างต้น วังไกลกังวล อําเภอหัวหิน จังหวัดประจวบคีรีขันธ์ ถูกเคลื่อนย้ายในเดือนมีนาคม พ.ศ.2547 ภายหลังจากนั้นในวันที่24 มีนาคม พ.ศ.2547 พระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัว รัชกาลที่ 9 เสด็จพระราชดําเนินทรงประกอบพระราชพิธีสมโภชโรงช้างต้น และทรงพระราชทานเลื่อนชั้นยศ คุณพระเศวตฯ จากช้างเผือกโท สู่ช้างเผือกเอก หรือช้างเผือกอันดับที่หนึ่ง ซึ่งถือเป็นลําดับยศสูงสุดในจํานวนทั้งหมด 19 ลําดับยศช้างเผือกคู่พระบารมี ในพิธีพระราชสมโภชโรงช้างต้น วังไกลกังวล
ปัจจุบัน พระเศวตอดุลยเดชพาหน ได้ล้มลงแล้วในวันที่ 3 เมษายน พ.ศ. 2553 ณ โรงช้างต้น วังไกลกังวล หัวหิน
