ภาพประกอบโดย : โดดเด่นดอทคอม
แมงกะพรุนกล่อง (box jellyfish) ซึ่งไม่ค่อยเป็นที่รู้จักจะสร้างพิษอันทรงพลังอย่างน่าสะพรึงกลัวเพื่อให้เหยื่อ เช่น ปลา หรือ กุ้งหมดสติหรือเสียชีวิตทันทีเพื่อไม่ให้การดิ้นรนหลบหนีของเหยื่อสร้างความเสียหายให้กับหนวดที่แสนบอบบางของมัน
พิษของแมงกะพรุนกล่อง ถือว่าเป็นหนึ่งในพิษที่เป็นอันตรายที่สุดในโลกซึ่งมีพิษในการโจมตีหัวใจ ระบบประสาท และเซลล์ผิวหนัง พิษนี้จะสร้างความเจ็บปวดอย่างแสนสาหัส มีรายงานว่าเหยื่อที่เป็นมนุษย์จะเกิดอาการช็อคและจมน้ำหรือเสียชีวิตจากภาวะหัวใจล้มเหลวก่อนที่จะขึ้นถึงฝั่งด้วยซ้ำ ผู้รอดชีวิตจะมีอาการเจ็บปวดอยู่หลายสัปดาห์และมักจะมีความหวาดผวาอย่างมากในบริเวณที่สัมผัสกับหนวดแมงกะพรุน
แมงกะพรุนกล่อง มีชื่อเรียกอีกอย่างหนึ่งว่า ตัวต่อทะเล หรือ นักพ่นพิษแห่งท้องทะเล มักอาศัยอยู่ในน้ำตามแนวชายฝั่งของออสเตรเลียตอนเหนือและทั่วอินโดแปซิฟิก มีสีฟ้าอ่อน โปร่งใส และได้ชื่อนี้มาจากรูปร่างที่เหมือนลูกบาศก์ มีหนวดมากถึง 15 เส้นที่งอกออกมาจากแต่ละมุมของช่วงตัวและสามารถยืดยาวได้ถึง 10 ฟุต (3 เมตร) หนวดแต่ละเส้นจะมีเซลล์พิษอยู่ประมาณ 5,000 เซลล์ซึ่งไม่ได้ถูกกระตุ้นโดยการสัมผัสแต่โดยการพบสารเคมีจากชั้นผิวภาพนอกของเหยื่อ
แมงกะพรุนกล่อง เป็นสายพันธุ์ที่พัฒนาอย่างก้าวไกลกว่าแมงกะพรุนทั่วไป ด้วยการพัฒนาความสามารถในการเคลื่อนที่มากกว่าการล่องลอยโดยการพุ่งขึ้นอย่างรวดเร็วถึงสี่น็อตท่ามกลางทะเล แมงกะพรุนกล่องมีดวงตาเกาะกลุ่มกันหกกลุ่มอยู่บนทั้งสี่ด้านของลำตัว แต่ละกลุ่มจะมีดวงตาหนึ่งคู่ซึ่งมีเลนส์ตา เรตินา ตาดำและแก้วตาที่มีประสิทธิภาพสูง แม้ว่าจะไม่มีระบบประสาทส่วนกลาง นักวิทยาศาสตร์ยังไม่แน่ใจว่าแมงกะพรุนพวกนี้มีกระบวนการในการมองเห็นอย่างไร
สรุปเกร็ดสาระ
คุณทราบหรือไม่ ? เต่าทะเลจะไม่ได้รับผลจากการโดนพิษของแมงกะพรุนกล่อง และแมงกะพรุนก็จะไม่ค่อยกินเต่าทะเล ขนาดเมื่อเปรียบเทียบกับผู้ชายที่มีความสูง 6 ฟุต (2ม.)
การดูแลรักษาเพื่อลดอาการพิษของแมงกะพรุน มีหลายวิธี เช่น มีการแนะนำให้แช่หรือล้างด้วยน้ำส้มสายชูอย่างอ่อนประมาณ 15-30 นาที แต่หากไม่มีให้ล้างด้วยน้ำทะเล หรือแอลกอฮอล์ล้างแผล ห้ามล้างด้วยน้ำจืดเพราะจะทำให้เข็มพิษปล่อยออกมามากขึ้น และห้ามขัดถูบริเวณที่โดนแมงกะพรุน หลังจากนั้นใช้น้ำแข็งหรือน้ำอุ่นประคบ
ผู้คนท้องถิ่นที่อาศัยอยู่ในพื้นที่ชายฝั่งทะเล และจากคำบอกเล่าประสบการณ์ของผู้ที่โดนพิษของแมงกะพรุนนั้น พบว่าผักบุ้งทะเลสามารถรักษาพิษของแมงกะพรุนได้ วิธีการใช้โดยนำใบผักบุ้งทะเล มา ตำหรือขยี้ให้ละเอียดพอกบริเวณที่โดนพิษ แต่หากสามารถคั้นเอาแต่น้ำได้ให้คั้นเอาแต่น้ำมาทาบริเวณที่โดนพิษของแมง กะพรุน จะช่วยลดอาการปวดและการอักเสบได้ การนำผักบุ้งทะเลมาใช้นั้นควรล้างให้สะอาดก่อนเพราะผักบุ้งทะเลที่ขึ้นอยู่ ตามชายฝั่ง โดยเฉพาะในที่ชุมชนหรือแหล่งท่องเที่ยวนั้นอาจมีสิ่งปฏิกูล หรือสิ่งสกปรกต่างๆ ปนเปื้อนอยู่
ข้อควรปฏิบัติที่สำคัญอย่างยิ่ง คือ ขณะที่ทำการปฐมพยาบาลเบื้องต้น หรือ หลังจากการปฐมพยาบาล ควรรีบนำผู้ที่ได้รับพิษไปพบแพทย์ทันที
การป้องกันหรือการหลีกเลี่ยงไม่ให้โดนพิษของแมงกะพรุน ควร หลีกเลี่ยงการเล่นน้ำหลังจากมีฝนตกในบริเวณ หรือเวลาที่มีแมงกะพรุนชุกชุม หากต้องการลงเล่นน้ำในบริเวณที่คาดว่าอาจจะมีแมงกะพรุน ควรป้องกันด้วยการสวมเสื้อผ้าที่มิดชิด เช่น ใส่เสื้อแขนยาว กางเกงขายาว เพื่อป้องกันหนวดของแมงกะพรุน เมื่อเดินที่ชายหาดหากพบแมงกะพรุนเกยตื้นอย่าไปจับเล่นเพราะอาจจะโดนเข็มพิษ ได้ โดยเฉพาะบริเวณหนวดที่อยู่ใต้ร่มของแมงกะพรุน
